Bốn mươi lăm chân dung Thầy và Bạn là cuốn sách được Giáo sư Phong Lê viết để tri ân các bậc thầy và những bạn đồng nghiệp thân quý trên cả hai lĩnh vực sáng tác và nghiên cứu - phê bình văn học, nghệ thuật. Nội dung cuốn sách gồm hai phần: Phần một viết về gần hai mươi tác gia, tác giả văn học lớn cùng thời, tiêu biểu cho một thế hệ vàng của văn học Việt Nam hiện đại; Phần hai là hơn hai mươi chân dung các nhà nghiên cứu, phê bình văn học, nghệ thuật ghi đậm dấu ấn. Bốn mươi lăm chân dung Thầy và Bạn đã được Giáo sư Phong Lê phác thảo với bút pháp dung dị, gần gũi mà vẫn đủ để tôn vinh và mang lại cái nhìn thấu suốt hành trình đã qua của văn chương - học thuật dân tộc. Bằng nhiều trải nghiệm, tâm huyết sau hơn sáu mươi năm hành trình nghề nghiệp, cùng với bốn động thái cơ bản: Đọc, Đi, Nghĩ, Viết của Giáo sư Phong Lê, cuốn sách mang nhiều giá trị tham khảo, hướng tới đông đảo bạn đọc gần xa biết trân quý, tìm hiểu và phát huy các giá trị tinh hoa của nền văn hóa dân tộc trong công cuộc xây dựng, phát triển đất nước hôm nay và mai sau.